We kennen elkaar ongeveer 16 jaar. Het eerst zag ik in Duitsland Harald’s aquarellen, waarop in heldere kleuren en lichte uitsparingen dorpsstraten met oude scheve huizen afgebeeld waren.
Later kwam ik op het eiland Goeree-Overflakkee in de provincie Zuid-Holland, waar Harald woont.
In zijn stadje Goedereede herkende ik de door de zeewind helder gemaakte kleuren, de aardetinten en de verstrengeling van gemoedelijkheid en afwijzing, die de aquarellen bij het beschouwen in Duitsland zo geheimzinnig en gelijktijdig zo pakkend gemaakt hadden.
Mijn eerst gekochte schilderij was er een van Harald.
Ik heb het jarenlang het hof gemaakt, het in termijnen afbetaald en het tenslotte op de neergeklapte bijrijderstoel
van mijn Volkswagen Kever naar mijn huis vervoerd.
Het stelt een naakte man voor met wortelrood haar die zich tijdens het kaartspel met een mephisto-achtig type alles verspeeld heeft.
Toch houdt de vuurkop nog het schoppen-aas achter zijn rug verstopt. De man van mijn dromen! Toen zij nog een teenager was verklaarde mijn peetdochter dat zij mij een lang leven toewenste, maar juist dit schilderij als haar erfdeel claimde. Tot heden is de situatie nog steeds zo.
Ik heb met Harald gestreden over de onderwaardering van vrouwen in de kunst. Hij zei: “In de geschiedenis zijn zo weinig vrouwen bekend geworden, omdat er zo weinig waren.” Ik reageerde: “In alle eeuwen waren succesvolle vrouwen in de kunst, maar dat heeft niemand erkend en het is niet bewaard gebleven.”
Tegenwoordig zijn wij het eens dat alleen de kwaliteit van het werk het overleven van de kunst door de tijd niet waarborgt. Zonder een goede mentor verdwijnt elke kunstenaar en kunstenares onverbiddelijk uit de collectieve geheugen van de mensheid.
Mensen zoals de overleden leraar van Harald, Oswald Michel, Animeren kunstenaars om hun zware weg te gaan en trachten hen te helpen bij het naar buiten treden met hun werk.
In het ideale geval profiteert het publiek van de diepte en kwaliteit waarmee de kunstenaar zijn thema’s behandelt.
Harald ziet zichzelf als traditioneel schilder (citaat:”Als schilder blijft men altijd met het platte vlak bezig”). Sinds het einde van zijn studie schildert hij, ondanks dat de abstractie in de hedendaagse kunst de boventoon voert, figuratief (dit druist in tegen de de wens van galerie-houders, directeuren van musea en critici).
Zijn schilderijen vinden ondanks, of juist daarom, kopers die deze schilderijen in hun leven toelaten. Ik denk dat de tijd aan zijn kant is en aan die van zijn verzamelaars.
Ook al onderscheiden wij ons in onze werkwijze, meent Harald dat wij alle twee romantici zijn – mensen die dus volledig onterecht de hoop koesteren dat door hun kunst de deur naar een betere wereld geopend wordt.
Wij beseffen ons dat de kunst uit het schamanisme komt, een zoektocht naar een weg die ons dichter bij God brengt. Alle schilderijen in de grotten van het stenen tijdperk zijn er getuige van.
Ondanks de romantiek houden wij beide van het rationele debat. Dat bewaart ons voor het zweverige gezwijmel en schept duidelijkheid bij het onderzoek naar duidelijke vormgeving.
De kunst – en in het bijzonder de schilderkunst van Harald – moet iets laten zien wat herkenning geeft, maar in deze vorm in de realiteit niet bestaat.
Zijn inspiratiebron heeft Harald, die uit Duitsland afkomstig is, in Nederland gevonden: de helderheid van het landschap en de kleuren.
Na zijn studie, aan het einde van de zeventiger jaren, heeft hij zich bewust, door het schilderen van stillevens, een grote mate van soberheid aangleerd. Diezelfde soberheid vond hij in het Zuid-Hollandse landschap met de streng calvinistische levenswijze van de meeste bewoners. Juist daar kon hij in zijn ontwikkeling als kunstenaar weer beginnen te spelen.
Ook de omgang met de klankrijke Nederlandse taal en de barokke wijze van verhalen, heeft voor hem deuren geopend: de narren, de koningen, de vuurhoofden, de demonen vonden toegang in zijn schilderijen en zijn tot heden present.
Door de jaren heen zijn de kleuren van aarde-, water- en luchttonen, veranderd in blauw, rood, geel, zwart en wit. Dat brengt ze dichter bij onze ervaringen van alledag en maakt dat zijn eigenaardige verhalen en verbergende motieven nog raadselachtiger zijn.
In zijn Hildegardis drieluik – dat ontstaan is na de dood van zijn vrouw en muze Irene – verbergt een slanke statische vrouw haar gezicht in het donker. Als persoon aanwezig, zien wij toch alleen haar omhulsel van kleding en sluiers. Hildegardis is -zoals haar voorbeeld Hildegardis von Bingen- symbool van wijsheid en mystiek. Zij ontrekt zich echter aan ons in de dood.
Na afsluiting van dit drieluik keert Harald in het leven terug: zijn narren varen nu per schip en de geliefden gaan op weg naar het nieuwe licht.
Gabriele Juvan
Beeldend kunstenaar en journalist
www.juvan.de